آشنایی با شاتون خودرو

شاتون خودرو چیست ؟

از دیگر اجزای مهم خودرو، شاتون می باشد، یکی دیگر از اجزای مهم موتور خودرو، شاتون نام دارد، شاتون میله ای است که در موتور خودرو یا در پمپ پیستونی، وظیفه اتصال پیستون به میل لنگ را دارد. همچنین به علت وجود دمای بالا و فشار شدید پیستون، این قطعه باید دارای مقاومت و استحکام بسیار بالایی باشد.

جنس شاتون چیست ؟

ساختاراین قطعه از خودرو از جنس فولاد سخت و مقاوم می باشد چرا که نوسانات و مقاومت‌های زیادی را باید درخود حل کند. بر این قطعه از خودرو نیروی بسیار زیادی وارد می شود لذا با در نظر گرفتن  اینکه نیروی وارد شده بر این قطعه به قدری زیاد است که با در نظر گرفتن نیروی به هدر رفته یا اصطحکاکی , قدرت را به گیربکس رسانده و خودرو را به حرکت درآورد .بنابراین جنس مورد استفاده در این قطعه باید بسیار مقاوم باشد .

اجزا و ساختار شاتون خودرو

شاتون خودرو از 3 جز اصلی تشکیل شده است که عبارتند از :

• سر (یاتاقان) کوچکتر

• بدنه

• سر (یاتاقان) بزرگتر

یاتاقان کوچکتر به واسطه قطعه‌ ای به نام گژن ‌پین به پیستون متصل شده است و ضربه های ناشی از  پیستون در وهله اول به یاتاقان کوچکتر وارد می‌شود. این ضربات از طریق بدنه به یاتاقان بزرگتر منتقل می‌شود و در نهایت از طریق آن به میل‌لنگ انتقال می‌یابد.

سر کوچکتر شاتون اکثرا به عنوان یک تکه و سر بزرگتر آن نیز به صورت دوتکه طراحی می‌شود و از طریق پیچ و مهره به میل ‌لنگ متصل است.

انواع شاتون خودرو در موتور های V شکل خودرو

• شاتون موازی

این نوع شاتون به صورت معمولی، بر روی لنگ میل‌ لنگ بسته می‌شود و شاتون هر سیلندر یاتاقان متحرک خود را دارد.

• شاتون ضربدری

شاتون‌هایی که از سیلندرهای روبروی هم خارج می‌شوند روی میل‌لنگ سوار می‌گردند با این تفاوت که یاتاقان متحرک یکی روی شاتون روبرویی سوار می‌شود و یاتاقان متحرک شاتون دوم روی میل‌لنگ بسته می‌شود. در این نوع، انتهای شاتون دوم دو شاخه است و انتهای شاتون اول نیز باریک‌تر از حالت عادی.

• شاتون لولایی

در این مدل نیز شاتون‌های روبروی هم به واسطه‌ یکدیگر روی میل‌لنگ سوار می‌شوند. به این ترتیب که یکی روی میل‌لنگ سوار می‌شود و دیگری به وسیله‌ یک پین به بدنه‌ شاتون اول متصل می‌شود.

شاتون زدن خودرو به چه معنی است ؟

شاتون از جمله قطعات مهم در موتور خودرو به حساب می آید. شاتون زدن در واقع به معنی گیرپاژ کردن ماشین در بدترین حالت ممکن می باشد. روغن موتور عامل اصلی عدم ایجاد اصطکاک بین قطعات موتور خودرو است. زمانی که تعویض روغن صورت نگیرد تمام اجزای موتور از جمله پیستون خشک شده و به دلیل سرعت بالا حرارت بسیار زیادی دریافت میکنند. حرارت باعث منبسط شدن قطعات موتور شده و گژن پین قفل می شود. زمانی که پیستون خشک شده باشد و با سرعت بالا به شاتون قفل کرده نیرو وارد کند دراین حالت شاتون یا خم شده یا میشکند. اگرهم شاتون کامل قفل شده و قابل جابه جایی نباشد، میشکند و باعث ترک خوردن دیواره سیلندر میشود. شاتون زدن در سرعت بالا باعث صدمه به تمام قطعات موتور شده و خودرو را از حرکت باز می دارد اما در سرعت پایین دور موتور پایین آمده و خودرو به سختی می تواند حرکت کند.

علت خرابی شاتون خودرو چیست ؟

ایجاد تصادفات سنگین می‌تواند باعث خرابی و شکستن شاتون‌ها شود. این گونه ازتصادفات اگر از سمت جلویی خودرو اتفاق بیفتند بر میزان خسارت ها می افزاید.

کیفیت پایین شاتون‌ها یکی دیگر از عواملی است که منجر به خرابی یا شکستگی آن‌ها خواهد شد.

استفاده نا به جا از دنده معکوس و همچنین  در سرعت‌های بالا منجر به آسیب شدید به قسمت های داخلی خودرو می شود .

خرابی یا شکستگی شاتون، می‌تواند خسارات بسیار زیادی را به موتور وارد کند و در نتیجه هزینه‌های هنگفتی باید صرف تعمیر خودرو شود؛ لذا به شدت توصیه می‌شود عوامل و علائم خرابی شاتون را جدی گرفته و هر از گاهی به یک مکانیک ماهر مراجعه کرده تا این موضوع را چک کند.

تفاوت یاتاقان و شاتون خودرو در چیست ؟

برخی از نشانه های این دو مورد مانند صدای تق‌تق موتور هنگام حرکت بسیار شبیه به هم و همچنین عمل ایجاد آن‌ها نیز تا حدودی بسیار زیادی مشترک هستند. یاتاقان زدن و شاتون زدن عمدتا به علت روغن ‌کاری نا درست اتفاق می‌افتد.همچنین می توان به نکته اشاره کرد که نقص یاتاقان می‌تواند منجر به شاتون زدن شود و بالعکس. اما تفاوت علائم آن‌ها به این ترتیب است که صدای تق‌تق یاتاقان زدن با بالارفتن دور موتور افزایش می‌یابد ولی صدای تق‌تق ناشی شاتون زدن در حین حرکت ثابت است و از ابتدا تا انتها به یک شکل شنیده میشود. همچنین صدای شاتون زدن کمتر از صدای یاتاقان زدن است.

نکاتی برای جلوگیری از شاتون خودرو 

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

• هنگام حرکت با توجه به دور موتور دنده عوض کنید.

• در صورت شنیدن صداهای غیرعادی از موتور هر چه زودتر به تعمیرکار مراجعه کنید.

• از روغن و ملزومات با کیفیت و استاندارد برای خودرو استفاده کنید.

جمع بندی

اگر موتور خودروی شما دچار هرگونه خرابی شده است و آن را تعمیر کرده‌اید، بعد از تعمیر حتما پیچ‌ها و محل بست شاتون و قطعات مرتبط به هم مثل میل لنگ، پیستون، یاتاقان‌ها و غیره را بررسی کنید، زیرا در بسیاری از موارد همین رابطه‌ها و بست‌ها می توانند باعث به وجود آمدن دردسرهای بزرگ برای خودرو شوند و همچنین میزان روغن خودرو خود را همیشه چک کنید تا از به وجود آمدن مشکلاتی مثل شکستن شاتون و خراب شدن آن پیشگیری کنید.